„Pomiędzy. Historie osób niebinarnych” – kilka refleksji po przeczytaniu książki Renaty Kim

Kobieta czy Mężczyzna? Dwie kratki, w których bez wahania zaznaczamy albo K albo M. Prosty, binarny świat, w którym nie ma się wątpliwości. Większość z nas uznaje płeć za coś oczywistego, wie kim jest. Dla osób cispłciowych „tożsamość płciowa jest przezroczysta, mogą przejść przez całe życie nie konfrontując się z nią”[s.144]. Nie musimy tłumaczyć się ze swojej płci, chybam że jesteśmy atakowani poprzez komentarze w stylu, „że jesteśmy za mało kobiece”; „za mało męscy”; „że powinniśmy o siebie zadbać” (w domyśle kobiety powinny bardziej). Nagle w tej binarnej rzeczywistości pojawia się… OSOBA NIEBINARNA.

Kim jest? Osoby niebinarne nie opisuje ani K ani M. Oni są POMIĘDZY, jak doskonale ujęła to Renata Kim w swoim tytule książki. Płeć warto postrzegać jako kontinuum. Płeć to coś, co przeżywamy, coś co u człowieka, nie można sprowadzić tylko „narządów”. Nie wszystko co się dzieje w naszym umyśle da się sprowadzić płci biologicznej. Ludzie określani jako „two-spirit” istnieli od zawsze w różnych kulturach. Osoby niebinarne czują się „pomiędzy”, lub nie identyfikują się z żadną z płci, nie są efektem obejrzenia kilku seriali na Netflix.

Czy łatwo zrozumieć wątpliwości, poszukiwanie własnej tożsamości, radzenie sobie z dojmującym poczuciem NIEDOPASOWANIA, doświadczanym przez osoby niebinarne, człowiekowi, który „od zawsze” wiedział, że jest chłopcem lub dziewczynką?
Renata Kim pokazuje w swoich rozmowach, jak trudno być osobą niebinarną w naszej rzeczywistości. Jak trudno wytłumaczyć w dychotomicznym świecie, że „ktoś ma inaczej”. Doskonale ujęła to Dagmara Koryluk w jednej z rozmów z Renatą Kim.

„Co to jest niebinarność? Dobre pytanie. Jestem już dwa lata w związku z osobą niebinarną, mam sporo niebinarnych znajomych, ale nadal nie powiem, że rozumiem co znaczy niebinarność. Dlaczego? Bo sama nie jestem osobą niebinarną.”

Czy da się niebinarność wytłumaczyć? Osoby niebinarne wciąż „tłumaczą” bliskim, przyjaciołom, współpracownikom, obcym ludziom kim są.

To „tłumaczenie” to niekończący się coming out, którym często towarzyszy lęk. „Czy inni mnie zaakceptują”, „jak zareaguje najbliższe otoczenie” – te obawy towarzyszą wszystkim osobom, które nie definiują się w heteronomie. Istnieje cała seria oczekiwań, rytuałów społecznych, które ukierunkowują zachowania dziewczynek i chłopców. Problem polega na tym, że osoby niebinarne w tych społecznych oczekiwaniach w stosunku do płci, czują się „niewygodnie”, to nie jest ich. Próba wyjaśnienia rodzicom, że ich dziecko nie czuje się kobietą ani mężczyzną, może niestety nawet u najbardziej dojrzałych, kochających rodziców, wywoływać brak akceptacji i podważanie tego, co dziecko mówi. „Jak to nie jesteś? Przecież jesteś!”. Nawet najbardziej kochający rodzice mogli nigdy w życiu nie słyszeć terminu niebinarność. Każda taka reakcja otoczenia może wzmacniać poczucie osamotnienia, wyobcowania, poczucie ciągłego nie sprostania oczekiwaniom otoczenia. Myślenie o sobie w kategoriach „nie dam rady”, „nie pasuję”, „coś ze mną jest nie tak” może wywoływać depresję, lęk. Co może wtedy pomóc? Za swoją pierwszą reakcję, zawsze możesz przeprosić swoje dziecko. Coming out to moment kiedy warto dziecko posłuchać. To ono wie co się z nim dzieje, jak się postrzega, czego potrzebuje od Ciebie. To ono może być najlepszym edukatorem, który wskaże ci wszystkie potrzebne ci na początku informacje. Posłuchaj, tego, co chce ci powiedzieć.

To „tłumaczenie” to prośba o neutralny język, określone zaimki. Prośba o to używanie innego, niż metrykalne imię, nie polega na tym, że danej osobie się to imię nie podoba. W języku polskim imienia są bardzo mocno związane z płcią. Jeżeli osoba nie utożsamia się z „ONA”, „ON” to dawne imię, nieustannie przypomina o tym, co osoba niebinarna chce zmienić. Wciąż przypomina o tym, że nie jest się pomiędzy, nie pozwala na zmianę. Używanie deadname, metrykalnego imienia, może łączyć się z trudnymi emocjami, poczuciem unieważnienia. Język wpływa na postrzeganie rzeczywistości. Wszystkie formy „ono”, próby odmiany mogą być w naszym języku trudne, ale czytając wywiady Renaty Kim po kilku stronach, zaczęłam dostosowywać się do tej formy narracji. Miałam wrażenie, że im bardziej szanujemy ludzi, ich potrzeby, tym łatwiej jest nam zaakceptować to o co proszę i co jest dla nich ważne.

Nie ma jednego „przepisu” na kobiecość i męskość. Nie ma też jednego „przepisu” na to jak być osobą niebinarną.

Renata Kim pokazuje nam spotkania z różnymi osobami, które zdecydowały się o sobie opowiedzieć. Ta książka to nie jest wywiad z jakaś „wyidealizowaną osobą niebinarną”, to rozmowy z bardzo różnymi ludźmi, na różnych etapach ich życia, z różnymi doświadczeniami. Warto ich historii posłuchać, żeby chociaż trochę lepiej zrozumieć ich samych.

Renata Kim(2024) Pomiędzy. Wydawnictwo Luna

Ilustracje Dawid Grzelak

Na stronie niebinarność.pl znajdziecie więcej informacji o niebinarności.

Spotlight. Warto czasem „zobaczyć”, a nie tylko „patrzeć”.

Niektóre zwierzęta widzą w ciemności. Niestety, korona stworzenia, czyli człowiek, zmysły ma dość słabo rozwinięte. Ułomność człowieka polega też na tym, że „w dzień”, często także nie dostrzega rzeczy, które powinien zobaczyć. Niestety, wśród nas jest wiele osób, które tylko bezrefleksyjnie „omiatają” wzrokiem swoją rzeczywistość. Tylko „paczą”. Jak weekendowi klienci, chodzący po galeriach handlowych. Tylko obserwują, ale nie są w stanie wyciągnąć żadnych wniosków. Obca jest im „ocena”, tego co się wokół dzieje; „refleksja” nad tym, czego są udziałem, na jakie plugastwa pozwalają; „zinterpretowanie” działań otoczenia, najbliższych, bo to wszystko wymagałoby jakiejś reakcji od nich. A oni są przecież tymi „dobrymi”. „Dobrzy Niemcy”. Oni tylko patrzą, nie interpretują, nie nazywają… Nie są w stanie? Czy nazwanie tego, co dzieje się wokół nich, w czym współuczestniczą, byłoby dla nich zbyt trudne? Czy są tak tępi? Tak naiwni? Tak ufni? Czy tak obojętni, bo „to przecież ich nie dotyczy”, oni tylko patrzą. Tylko obserwują… Continue reading “Spotlight. Warto czasem „zobaczyć”, a nie tylko „patrzeć”.” »

Umarł chłopiec…

Umiera chłopiec.
Chłopiec popełnia samobójstwo, bo…?

Był ofiarą pedofila?
Bo ktoś kilka lat później upublicznia jego ból? Sprawia, że nagle WSZYSCY dowiadują się o tym, co spotkało go z ręki oprawcy.

Dzieci nie powinny być krzywdzone.To dziecko zostało skrzywdzone dwa razy.

Pierwszy sprawca trafił do więzienia. Odsiaduje wyrok jako przestępca seksualny. Chcę wierzyć, że nie skrzywdzi już żadnego dziecka. Była zbrodnia jest kara.

Nie mogę zrozumieć tego, kim trzeba być, żeby pisząc artykuł, robiąc reportaż o złu, jakim jest pedofilia, narazić dziecko, dzieci na powtórną traumę. Kim trzeba być, by wskazać jakiekolwiek dane personalne, które mogą sprawić, że człowiek, który doświadczył przemocy, był ofiarą przestępstwa, staje się odarty z intymności. W terapii staramy się przepracować traumatyczną sytuację, wskazując, że to co człowiek przeżył, jest jego przeżyciem, ale nie jest nim. To co, przeżyłeś, nie sprawia, że tym jesteś. Chodzi o odbudowanie poczucia wartości, odbarczenie z winy. WSPARCIE. Wielu dorosłych ludzi, ofiar przemocy i zgwałceń, latami dochodzi do siebie, a doświadczyli traumy już jako ukształtowani ludzie. Co czuje dziecko, które tego doświadczyło? Czy potrafimy sobie wyobrazić, jak wpływa to na bardzo młodego człowieka, którego osobowość, odporność psychiczna dopiero się tworzy? Terapeuci, pracujący z dziećmi, rodziny, „składają te dzieci latami”, jak usłyszałam kiedyś na jednym z wykładów. To „składanie” może się udać. Człowiek ma w sobie ogromną wolę przetrwania. Można mu w tym procesie PRZETRWANIA pomóc.

To co zrobiła grupa ludzi, bo myślę, że nie była to tylko decyzja jednego redaktora ze Szczecina, w psychologii nazywamy wtórną traumatyzacją. Osoba, która doświadczyła przestępstwa, przeżywa je jeszcze raz w sposób niekontrolowany. Świadomość, że inni wiedzą. Świadomość komentarzy. Świadomość tego, że nagle nie jestem już postrzegany jako człowiek, tylko jako TEN-CZŁOWIEK-KTÓRY-DOŚWIADCZYŁ. Pozbawienie decyzyjności komu i kiedy chcę powiedzieć o tym, czego doświadczyłem i czy w ogóle chcę to zrobić. NIE WOLNO TEGO CZŁOWIEKOWI ODBIERAĆ. NIE WOLNO TEGO ROBIĆ.
Mam wrażenie, że nie trzeba być psychologiem, żeby to wiedzieć. Wystarczy być człowiekiem. Czego zabrakło grupie ludzi (świadomie nie chcę ich nazywać dziennikarzami), która upubliczniła informacje o tych dzieciach?
Odpowiedzialności? Szacunku? Czy nikt z ich rodziny nigdy nie doświadczył tragedii? Czy sami nie mają dzieci?

Jest we mnie ogromna niezgoda na to, co się wydarzyło.
Poczucie, że osoby, które skrzywdziły tego chłopca POWINNY COŚ ZROBIĆ.
Co? Przywdziać średniowieczny strój pokutny? Poddać się karze? Zrobić coś, co wyrówna poczucie sprawiedliwości…

Chłopiec odszedł.
Czy jest jakakolwiek szansa na to, że zanim wciśniemy ENTER przed publikacją, pomyślimy…

Ogromne kondolencje dla rodziny.

GHOSTING – dlaczego ludzie odchodzą W TAKI sposób?

Damian Maliszewski pisząc swój tekst o ghosting’u do Wysokich Obcasów zapytał mnie „Dlaczego ludzie znikają? Dlaczego ghosting staje się doświadczeniem tak wielu ludzi?”

W przypadku zachowania człowieka, bardzo trudno jest określić jedną, dominującą przyczynę jakiegoś zachowania. Niemożliwe jest dotarcie do jednej praprzyczyny, która wyjaśni wszystko. Trudno diagnozuje się też „nieobecnych”, a o takiej sytuacji mówimy, gdy do gabinetu psychologa przychodzi osoba, która doświadczyła ghosting’u. To nie jest terapia par. W gabinecie rozmawiamy wtedy z jedną osobą.

Próba zrozumienia tego co się wydarzyło jest często dominującą potrzebą osoby, która doświadczyła ghosting’u.

W głowie pojawia się założenie, że jeżeli zrozumiem, znajdę powody, dla których ktoś tak ze mną postąpił, lepiej się poczuję, uchronię się przed kolejnym zranieniem. Jedną z reakcji na ghosting jest szukanie winy w sobie. „Co złego zrobiłam?”, „Może coś powiedziałam?”, „Może zrobiłam coś, co on źle zrozumiał?”. Musi być jakiś powód, bo przecież nikt nie znika bez powodu…

Dlaczego ludzie znikają bez słowa wyjaśnienia?

1. Słuchając osób, które doświadczyły ghosting’u, jak opisują swoich byłych partnerów, można przypuszczać, że część z nich było w relacji z osobami, u których można zauważyć pewne cechy narcystyczne. Dla ofiary ghosting’u takie rozstanie i sama relacja są szczególnie traumatyczne. Pierwszy etap tej relacji to czas, który ofiara takiego partnera, często opisuje jako, w którym partner jest „jak czarodziej”. Wszystko jest cudowne. Osoba czuje się oczarowywana, słyszy o sobie cudowne rzeczy. „Jest najlepsza”, „cudownie się z nią rozmawia”, „jest jedyna”, „jest wyjątkowy” – po czasie ten etap można określić jako etap uwodzenia, którego celem jest uzyskanie kontroli nad partnerem, podporządkowanie, emocjonalne uwiedzenie.

Czy osoba, która mówi Ci, że jesteś najwspanialszą osobą, znika bez słowa? Przestaje odbierać telefon? Nie odpowiada na wiadomości? Czy kończy związek bez jakichkolwiek wyjaśnień?

Ludzie maja prawo do tego, by skończyć związek. Mają prawo się rozstać. To co jednak charakteryzuje ghosting to nagłe, nieoczekiwane zakończenie relacji. Nic nie wskazuje wcześniej, że związek nie był satysfakcjonujący dla drugiej strony. Co charakterystyczne, pierwsze reakcje to bardzo silny lęk o partnera, że nie odzywa się, bo „coś się mogło stać”. Strona porzucona nie rozumie co się stało i nie ma możliwości uzyskania informacji od swojego byłego partnera.

Gdy wreszcie udaje się spotkać, dodzwonić do „partnera”, spotkanie odbywa się z jakby z inną osobą. Odcięcie, brak empatii, współczucia, złość – to jedna z możliwych reakcji na pytanie „dlaczego się nie odzywa”. Niektóre zaburzenia osobowości cechuje brak wyrzutów sumienia. W takim przypadku, osoba stosująca ghosting będzie zachowywała się tak, jakby nie rozumiała co się wydarzyło. Przecież ona_on nic złego nie zrobił.

2. W swojej pracy spotkałam też osoby, które deklarowały, że powodem zniknięcia bez słowa, był chęć ochronienia osoby, która została porzucona… „Przecież nie mogłam mu powiedzieć prawdy”. „Nie chciałam go zranić”. „Przecież on na to i tak miał nie wpływu”. Powiedzenie komuś, że jesteśmy seksualnie niedopasowani; że nie pociąga fizycznie, że przeszkadza jego_jej zapach z ust dla wielu osób jest bardzo trudne. Łatwiejsze wydaje się „zniknięcie bez słowa”. Takie osoby, w ich poczuciu, chronią swoich były partnerów nie mówiąc im prawdy. Nie zdają sobie sprawy, w jak trudnej sytuacji emocjonalnej jest osoba, która NIE ROZUMIE CO SIĘ STAŁO.

Nie umiemy mówić prawdy. Nie umiemy komunikować trudnych informacji. Efektem jest zranienie drugiego człowieka

3. „Mam prawo odejść”. „Mam prawo do podejmowania decyzji o swoim życiu”. „Mam prawo decydować z kim chcę być”. „Nie muszę się tłumaczyć z moich decyzji”. Te zdania mogą brzmieć jak podsumowanie niektórych treningów asertywności. Współczesna terapia, psychologia, szkolenia dotyczące rozwoju osobistego, wspierają budowanie człowieka, który daje sobie prawo do… różnych rzeczy. Człowieka, który żyje swoim życiem. Niestety takie osoby też mogą stosować ghosting. NIE MUSZĘ SIĘ TŁUMACZYĆ ma drugą stronę medalu. Po d.rugiej stronie jest osoba, która NIE ROZUMIE CO SIĘ STAŁO. Człowiek, który był w związku, relacji, który nie wie dlaczego został porzucony. Brak informacji zapełnia swoimi domysłami. TO PEWNIE MOJA WINA. JA ZROBIŁEM COŚ ZŁEGO, ALE NIE WIEM CO. Może to wpłynąć na jego kolejne relacje, brak zaufania do kolejnych partnerów. Gdy dostaje wyjaśnienie, powód zerwania relacji, COŚ z tymi informacjami może zrobić.

ON_A TEŻ MA PRAWO WIEDZIEĆ. MA PRAWO ZROZUMIEĆ CO SIĘ STAŁO.

4.„Przecież nic się nie stało”. Są wśród nas osoby niedojrzałe emocjonalnie, społecznie. „Dla nich empatia to zupa z Azji”. Nie potrafią, nie rozumieją emocji innych ludzi. Wszystko jest powierzchowne, odgrywane. Nie widzą tego, co robią. Nie widzą konsekwencji swoich działań. „Przecież nic się nie stało” – oni nie rozumieją skutków swoich zachowań. Nie są zdolni do przyjęcia cudzej perspektywy. Relacja, w której uczestniczyli nie miała dla nich takiego znaczenia. Zachowują się zgodnie z tym, jak tę relację oceniają.

5. Jest jedna sytuacja, w której zniknięcie może być najlepszym rozwiązaniem. Gdy spotykamy ofiarę przemocy, przemocy psychicznej czy fizycznej, nie jest ona w stanie skonfrontować się ze sprawcą. To zniknięcie, to czas, w którym musi odbudować siebie. Swoją samoocenę. Swoje życie. Może się okazać, że osoba, która zarzuca ghosting sama jest sprawcą przemocy. Osoba nie zniknęła, ona uciekła od przemocowego partnera lub partnerki. Sprawca przemocy, może próbować robić z siebie ofiarę takiej sytuacji. Szukać kontaktu do osoby, którą krzywdził. Podkreślać jak bardzo ją/jego kocha. W takich relacjach, ucieczka, zerwanie wszystkich kontaktów z oprawcą może być jedyną szansą na odbudowanie swojego życia.

Do napisania tekstu zainspirowała mnie rozmowa z Damianem Maliszewskim.

Polecam tekst Damian Maliszewski GHOSTING. Kiedy facet znika. Wysokie obcasy 4.03.2023

Na zdjęciu jest okładka Wysokich obcasów 4.03.2023, które właśnie czytam:)) Polecam ten numer Wysokich obcasów każdemu, także w wersji papierowej. Ilustracje Marty Frej, które „w środku” są jak zwykle „w punkt”!

Dlaczego nikt nie widzi, że umieram? Historie ofiar przemocy psychicznej – o książce Renaty Kim

Dlaczego ON to robi? Dlaczego kłamie? Dlaczego tak się zachowuje? Czemu to zrobił? – pytania, na które często chcą odpowiedzieć Klientki, które są ofiarami przemocy w swoich związkach. Paradoksalnie, część z nich przychodzi na początku do psychologa, żeby zrozumieć partnera, zrozumieć jego motywację. Ta pierwsza motywacja, z którą przychodzą do gabinetu, nie zawsze dotyczy wprost tego co się z nimi dzieje, tego, jak mogą siebie odbudować po przemocowej relacji. Przychodzą zrozumieć… JEGO. Kobieta w relacji z partnerem stosującym przemoc psychiczną próbuje często zrozumieć. Zrozumieć motywy, przyczyny postępowania partnera.

– Proszę mi powiedzieć dlaczego on to robi?

To pytanie wraca wielokrotnie. Czy można na nie znaleźć odpowiedź?

Czy diagnozy: przemoc psychiczna, osobowość narcystyczna, osobowość psychopatyczna, zaburzenia, które charakteryzuje brak wyrzutów sumienia, mogą pomóc osobie, która była w przemocowej relacji?

Siniaki, poranione ciało – w przypadku przemocy fizycznej – pokazuje jednoznacznie, że coś się stało; że coś jest „nie tak”. Ofiara przemocy fizycznej szybciej może też otrzymać pomoc w swoim otoczeniu, które może zobaczyć skutki ataków. W przypadku przemocy psychicznej, tak jak bardzo trafnie ujęła to w tytule swojej książki Renata Kim „(…)nikt nie widzi, że umieram”. Przemocy psychicznej nie widać wprost. Ona się dzieje. Gdy ofiara zaczyna dostrzegać, że partner przekracza granicę w swoich ocenach jej zachowania; okłamuje ją, bardzo często oprawca wmawia jej, że źle zrozumiała, że pomyliła się; albo tłumaczy się, że jest w złej formie, zmęczony, zestresowany, ma kłopoty w pracy. Wina – zawsze jest gdzieś poza nim. On „jest ofiarą”, sprowokowaną przez zły świat, złych szefów, rodziców… To nie on zrobił, on tylko odpowiedział na to, co dzieje się wokół niego.

Renata Kim w swojej książce „Dlaczego nikt nie widzi, że umieram”, pokazuje proces szukania informacji, kupowania książek, czytania o tym, jak wyzwolić się z przemocowej relacji jako jeden z etapów, „zdrowienia”. Świadomie piszę o relacji, a nie związku, bo czasem pracując z osobami, które są ofiarami psychopatycznych partnerów, patrząc na ich opowieść z boku, odnoszę wrażenie, że to nie były związki, tylko „wykorzystywanie”, „używanie drugiego człowieka do własnych celów”, równoległe bycie w kilku intymnych relacjach, a czasem nawet wprost mówienie partnerowi, że „nigdy z Tobą nie będę” przy jednoczesnym niepozwalaniu mu na odejście. Diagnoza – nazwa – pozwala zobaczyć, swoją rolę w relacji z przemocowym partnerem. Tą rolą jest niestety bycie ofiarą.

Nazwanie tego, co działo się w relacji, zobaczenia powtarzalności pewnych sytuacji, zachowań, to ważny element terapii. Poznanie mechanizmów relacji przemocowej, może pomóc w zrozumieniu, swoich własnych. Klientki często mówią mi, że rodzina, przyjaciele, nie mogą uwierzyć, jak one mogły pozwolić na „takie traktowanie”, „jak mogły to znosić”. Otoczenie nie jest w stanie zrozumieć, jak inteligentna, „fajna babka” mogła pozwolić sobie na trwanie w takiej relacji. Otoczenie i sama osoba, która o tym opowiada, nie zdaje sobie jednak sprawy z tego, że partner nie zachowywał się „w taki, patologiczny sposób na pierwszej randce”. Bardzo ważne jest zrozumienie całego procesu „uwikłania osoby” w przemocową relację.

Najpierw jest etap czarodzieja, bombardowanie miłością. Jesteś piękna, mądra, wspaniała. Partner nie wierzy we własne szczęście, że Cię spotkał. Zanim nadejdzie etap kolejny, ofiara narcystycznego, pozbawionego skrupułów partnera, czuje się kochana. Czuje, że cudownie. Kolejny etap do degradacja. Ataki, upokorzenia.

Dlaczego wtedy nie odchodzisz? Renta Kim w swojej książce „Dlaczego nikt nie widział, że umieram”, odpowiada na to pytanie. Przemoc psychiczna to proces. Gdyby partner zachował się tak na pierwszej randce, nie chciałabyś go znać. Początek związku jest jednak cudowny, a przesuwanie granicy następuje stopniowo. Ofiara odcięta od rodziny, przyjaciół nie ma gdzie uzyskać pomocy. Niskie poczucie własnej wartości, wyczerpanie emocjonalne – to postawy, które nie ułatwiają odejścia. Renata Kim opisuje historie kobiet i mężczyzn, którzy byli ofiarami psychopatycznego uwiedzenia. Na ich drodze życiowej, pojawiła się osoba, która nie ma wyrzutów sumienia, która dąży do władzy, kontroli nad partnerem.

Jak do tego doszło? Jak fajna kobieta, fajny facet, mógł się związać z tak patologiczną osobą? Kim opisuje historię takich osób. Z perspektywy czasu, one same nie wiedzą, dlaczego tak się stało. Wychowanie? Problemy z samooceną? Poczucie, że przeżywa się coś wyjątkowego? Poczucie lojalności? Duże cenniejsze od szukania przyczyn, jest po prostu opis mechanizmu uzależnienia od narcystycznego, psychopatycznego partnera.

Warto przeczytać. Polecam.

Renata Kim (2021) Dlaczego nikt nie widzi, że umieram… Historie ofiar przemocy psychicznej. Wydawnictwo W.A.B.

Koszt bycia kobietą

Moja 13letnia córka czyta „W 80dni dookoła świata” Juliusza Verne. Ja obok niej czytam „Ile kosztuje żona?” Violetty Rymszewicz. Książka Verne została wydana w 1872roku. Książka Rymszewicz w 2022. 150lat różnicy a obie czytamy o mordowaniu kobiet w Indiach, o paleniu wdów. Obie czytamy o tym, jak młoda kobieta, jest zmuszana przez rodzinę do tego, by spłonąć razem ze zwłokami męża. Fogg i Obieżyświat ratują Panią Aude. Bohaterki reportażu Violetty Rymszewicz nie uratował nikt.

Ile czasu musi minąć, żeby kolejne pokolenia kobiet nie musiały czytać reportaży o przemocy wobec kobiet?

Rymszewicz pisze o przemocy w kulturze różnych krajów, ale konkretne czyny robią konkretni ludzie. Konkretny oprawca gwałci 9letnią dziewczynkę, bo szaman powiedział mu, że dzięki temu wyleczy się z AIDS. Mężczyzna morduje swoją żonę, bo nie była tak uległa jak tego oczekiwał, sprowadzając ją do USA, a wcześniej wybierając ją z katalogu żon. Konkretna rodzina, z wioski kawalerów z Chinach, zbiera pieniądze dla swojego syna, żeby kupił żonę w innym kraju. Przykłady wybrane przez autorkę są oczywiście skrajne, ale ona napisała przewodnika po Indiach, Polsce czy Chinach, ale opisała patologie związane z traktowaniem kobiet. Każdy rozdział, opisuje inne zjawisko, inny świat, w którym nie chciałybyśmy żyć.

Czytając tę książkę wiele razy myślałm o tym, jak to dobrze, że nie urodziłam się w Azji. Jak dobrze, że nie zostanę wdową w Indiach. Jak dobrze, że nie jestem kobietą w żadnym, opisywanym przez autorkę, krajów. Lekturze każdego rozdziału, towarzyszyła ulga, że to, co czytam, nie będzie częścią mojego życia, ani znanych mi kobiet… Niestety ta refleksja nie dotyczyła już ostatniego rozdziału, w którym opisywana jest sytuacja kobiet w Polsce. Przemoc, której nie jesteśmy sobie nawet wyobrazić. W XXI wieku także wśród nas są kobiety, które są maltretowane, więzione w piwnicach swoich oprawców.

Rebecca Solnit napisała w jednej z książek, że „mężczyźni boją się, że kobiety je wyśmieją. Kobiety boją się, że mężczyźni je zabiją”. O tym jest ta książka. O ryzyku bycia kobietą.

Violetta Rymszewicz doskonale opisuje też mężczyzn, a raczej tych „którym nie wyszło”. Rozdziały o incelach, o meżczyznach, którzy kupują lalki – te rozdziały pokazują jak ważne są kompetencje społeczne mężczyzn. Mężczyźni opisywani przez Rymszewicz nie wzięli się znikąd. Ktoś ich wychował. Ktoś był ich matką, ojcem. Ktoś przekazywał im określone wartości, tłumaczył świat. A może w natłoku obowiązków, pracy, spłacania kredytu, zabrakło czasu na „bycie z własnym dzieckiem”? Dzieci się tylko nie uczą się na podstawie tego, co im mówimy. Obserwują nas. To najlepszy proces socjalizacji, przeżywanie z dzieckiem różnych doświadczeń. Jeżeli tego czasu nie ma, jeżeli syn nie widzi relacji ojca, lub innych ważnych dla siebie mężczyzn, z bliskimi im osobami, skąd ma wiedzieć jak sam ma się zachować? Skąd ma wiedzieć jak rozmawiać? Jeżeli nie spędzamy czasu z własnym dzieckiem, nie mamy też okazji, mówić mu o różnych sytuacjach, o ważnych dla nas rzeczach. Trudno mi uwierzyć, że ktokolwiek poradzi swojemu dziecku, „jak nie dogadujesz się z partnerem_partnerką, zamknij go w piwnicy”. Czy jednak to dziecko wie jak okazywać szacunek? Jak okazywać uczucia? Jak rozwiązywać problemy? Incele nie biorą się znikąd. Ksiązka Violetty Rymszewicz to nie jest książka o zamorskich potworach. To książka o ludziach wokół nas…

Violetta Rymszewicz (2022) Ile kosztuje żona? Mroczne sekrety rynku małżeńskiego. Wydawnictwo Znak Koncept.

„Nikt, kto jest w czymś wybitny, nie jest bowiem do końca normalny” – Wright Thompson „Cena naszych marzeń”

Ta książka jest kompletnie inna.

Thompson wiele razy podkreśla, że „nikt, kto jest w czymś wybitny, nie jest bowiem do końca normalny”.

Dla mnie najciekawszym reportażem był opis poszukiwań 50bokserów, którzy walczyli z Muhammedem Ali. Ta historia genialnie pokazuje, co dzieje się z tymi, którzy nawet nie zdają sobie sprawy, że są tylko tłem dla zwycięscy.  Nazwisko Muhammed Ali kojarzą nawet ludzie nieinteresujący się boksem, ale Jim Robinson zniknął jak tysiące tych„przegranych”.

Gdy tchu już brak… o ludziach z depresją.

Czasem coś człowiek usłyszy, podsłucha.

Pani bez depresji: „Iksińska ma podobno depresję, a widziałam ją na mieście”.

Druga Pani bez depresji: „Telefonów to nie odbiera, a na miasto chodzi”.

Jak to jest z tymi ludźmi, kolegami z pracy, znajomymi? Mają depresje? Czy tylko udają?  Skoro mają tę depresję to jak to możliwe, że po mieście łażą, zamiast zamknąć się w mieszkaniu i się w depresji zatracać. Co to za czasy? Raz mieć, a raz łazić po mieście… Co jest z tymi ludźmi? Nawet jak mają depresję, to się nie umieją spójnie zachować (sic!). A najgorsi są ci, co mają depresję, a nie mają zwolnienia od lekarza, tylko tak wyglądają jakoś depresyjnie. Nie mogą się w domu zamknąć? I naprawdę zacząć chorować?

Continue reading “Gdy tchu już brak… o ludziach z depresją.” »

Człowiek jako niedokończony projekt? O obsesji rozwoju i pogoni za…?

„Gdzie chcesz być za 10lat?”; „Jak wyobrażasz sobie swoje życie zawodowe za 10lat?”.

Każdy szukający pracy, spotkał się z takimi pytaniami. Czasem, te pytania powracają, jako senny koszmar, w trakcie którego budzisz się, krzycząc: Co ja mam odpowiedzieć?? Co odpowiedzieć???

Continue reading “Człowiek jako niedokończony projekt? O obsesji rozwoju i pogoni za…?” »

„Boję się, że mnie zwolnią”. Kilka pytań, które mogą pomóc w poradzeniu sobie z lękiem

„Boję się, że mnie zwolnią”

Czego konkretnie się boisz?

To pytanie może wydawać się okrutne, bezmyślne. „Jak to? Czego się boję?” Przecież w tym zdaniu, wypowiedzianym przez dorosłego człowieka jest już wszystko. Wiadomo czego się boi. Tego, że straci pracę. Jeszcze kilka miesięcy temu znajomi, przy których ktoś powiedział takie zdanie, zaczynali udzielać wsparcia. „Znajdziesz inną pracę”. „Teraz jest rynek pracownika”. „Nie martw się”. „Bez problemu coś znajdziesz”. Teraz, gdy słyszą to zdanie czasami milkną. Co odważniejszy powie: „Ale jesteś pewny?”, „Dlaczego myślisz, że Ciebie zwolnią?”. Pojawiają się też rady w stylu: „może ucieknij na L4”. Skąd ta zmiana w zachowaniu znajomych? Na profilach, które obserwujesz na różnych portalach społecznościowych „Otwarty na nowe wyzwania” zastępuje nieco starszy i prostszy zwrot „szukam pracy”. W niektórych firmach wokół nas, ludzie dostają wypowiedzenia, tracą zlecenia B2B. Pewnie wcześniej też tak się działo. Ludzie też tracili pracę, nieważne czy pisali potem wprost, że „szukają pracy”, „szukają nowych wyzwań”, czy „podjęli decyzję o odejściu z korporacji, bo dojrzeli do tego, żeby założyć coś swojego”. Teraz nie ma to znaczenia. Subiektywnie pojawia się uczucie, że jest gorzej, a liczby na stronach GUS, pokazujące stopę bezrobocia jakoś mogą nie uspokajać. Ludzie zawsze „tracili pracę”, ale aura była bardziej sprzyjająca, ludzie nie chodzili w maseczkach, a paski w telewizorze nie krzyczały na nas na czerwono. Trochę trudniej się myśli racjonalnie w „kowidowej” rzeczywistości, gdy właśnie kolega z działu dostał wypowiedzenie, a szef został zwolniony dwa miesiące temu.

„Boję się, że mnie zwolnią”.

Co zrobić z tym pełzającym lękiem?

Czego się konkretnie boisz? To pierwsze pytanie, które możesz sobie zadać. Wywlecz z głowy to, co kryję się pod zdaniem „boję się, że mnie zwolnią”. Weź kartę papieru i zacznij zapisywać to, co masz w głowie

Żadna z tych odpowiedzi nie poprawia nastroju.

Żadna z nich nie jest pochwałą pozytywnego myślenia. Mówiąc to, możesz mieć problem z oddechem. W nocy, przez takie myśli może pojawić się też zmora, o której opowiadała Ci babcia. Babcie nie znały terminu stres, więc wszystko to, co nie pozwalało im zasnąć w nocy, zwalane było na istnienie zmory, która dusi. Każda z tych odpowiedzi dusi, ale warto poddusić się chwilę, przejść przez ten lęk, żeby móc to zanalizować.

Te pytania nie zmienią rzeczywistości. Nie wyeliminują twojego lęku, ale może pomogą ci znaleźć jakieś rozwiązanie. Może pokażą potencjalnie kierunki działań, które możesz podjąć?

Lęk ogranicza nasze poznawcze funkcjonowanie. Sprawia, że w naszej głowie wyświetla się tylko jeden slajd. „Boję się, że stracę pracę”. Warto się temu przyjrzeć. Początek tej analizy jest zawsze trudny, ale zawsze jest jakieś rozwiązanie. Tylko w tym momencie możesz go nie wiedzieć. Być może, któraś z odpowiedzi, pomoże znaleźć ci jakieś rozwiązanie.

Może być też tak, że z każda odpowiedź będzie ci uzmysławiała trudność położenia, w którym się znajdujesz. Świat nie jest idealny, małe skrzaty nie myją za nas naczyń, nie robią prania, a dobrych ludzi nie spotykają tylko miłe rzeczy. Warto wtedy odwołać się do „zasobów”, do tego czasami nazywamy „mocną stroną”.

Zawsze jest jakieś rozwiązanie, tylko teraz, przez chwilę, lęk może Ci utrudniać znalezienie tego rozwiązania. Jeżeli w najbliższych dniach twój znajomy przyjdzie do Ciebie i powie „boję się, że mnie zwolnią”, spróbuj z nim porozmawiać inaczej. Może któreś z pytań, w tekście Ci pomoże w tej rozmowie.

Ps. Dwa lęki zrobiłam z „gwiazdką”.

Tę lęki to temat na osobny wpis. To dodatkowa grupa problemów w twoim życiu, która chyba nie ma nic wspólnego z pracą, tylko z tym jak wygląda twoje życie osobiste. Jak myślisz co mogą sugerować takie wypowiedzi? O czym mogą świadczyć takie obawy? Jaka byłaby twoja pierwsza myśl, gdyby ktoś bliski powiedział Ci, że to jego największy lęk?